Keuzes maken

Waar is de tijd gebleven dat de belangrijkste keuze de keuze tussen drie middelbare scholen was? Dat ging me destijds opvallend goed af. Tegenwoordig heb ik al moeite met de meest simpele keuzes.

Wil je X of Y? – Ja

‘Wil je serie kijken of eerst naar de stad?’ Mijn antwoord: ja. Voor mijn vriend is het de werkelijkheid waar hij vaak mee moet dealen. Ja, ik wil serie kijken én ik wil naar de stad, maar ik kan niet kiezen wat ik eerst wil. Ik denk dat ik het allebei wil. Tja, ik hoor toevallig bij de veelbesproken generatie die is opgegroeid met het idee dat alles kan. In mijn geval lijkt keuzestress wel een besmettelijke ziekte die zich razendsnel ontwikkelt. Kiezen? Ik word er met het jaar slechter in.

Het doet me denken aan toen ik een paar jaar geleden mijn huis kocht. Ik was trots dat ik überhaupt de keuze voor een huis had gemaakt. Om mezelf te helpen om die knoop door te hakken, had ik een makelaar ingehuurd. Kost een paar duizendjes, maar een keuze zou ik maken, anders was het zonde van mijn geld. Laatst onthulde mijn moeder dat ze mijn makelaar had ingefluisterd om mij richting één van de huizen te pushen. Ik heb plotseling zo’n voorgevoel dat de keuze voor mijn middelbare school ook doorgestoken kaart is geweest.

Het maakt niet uit welk huis ze kiest, als ze maar kiest.

My life is a lie. Nu ik erover nadenk: ik heb er altijd al van gehouden als een keuze voor mij gemaakt werd. Soms met een beetje sturing van het lot van mijn kant – of mijn moeders kant. Af en toe kwam er geluk bij kijken. Zo kreeg ik na mijn studie de baan waar ik altijd al van droomde, weer een berg keuzestress minder. Misschien heb ik te weinig geoefend met keuzes maken. Tegenwoordig speelt de de keuzestress al op als het om onbelangrijke dingen gaat: wil ik een lichtgrijze of donkergrijze bank, of is dat gemêleerde toch mooier? Mat of glans? Zwart of wit? Rond of vierkant? Ik besef dat het allemaal luxeproblemen zijn, maar in mijn hoofd maakt dat het maken van een keuze niet per se makkelijker.

Er zijn 2 manieren om een keuze te maken

De theorie achter het maken van keuzes verheldert overigens veel voor mij: Maximizers willen zeker weten dat ze de beste keuze maken. Ze vergelijken zoveel mogelijk opties, het liefst alle opties, en nemen de tijd om tot een weldoordachte keuze te komen. Satisficers maken daarentegen snel en efficiënt hun keuze. Goed genoeg is goed genoeg. Het is voor hen niet nodig om andere opties te vergelijken. Satisficers zijn sneller tevreden met de keuze die ze gemaakt hebben. Het is wel duidelijk bij welke groep ik hoor.

Het verhaal van Mark Zuckerberg (Facebook) is me altijd bijgebleven. Mark Zuckerberg draagt altijd hetzelfde grijze t-shirt. Hoewel, als ik hem google, staat hij op sommige foto’s in een pak en af en toe draagt hij een vest over zijn shirt. Hij doet dat om niet iedere ochtend te hoeven kiezen welke kleding hij aandoet en op die manier kan hij zijn energie stoppen in (voor hem) belangrijkere keuzes. Ik kan daar eerlijk gezegd best inkomen. Misschien is mijn voornamelijk zwarte garderobe een soort light-versie van zijn methode. Ik denk ‘s ochtends amper na, het zou fijn zijn als dat me ook daadwerkelijk energie gaf om de keuzes te maken die dag voor me in het verschiet heeft.

Want waarom neemt mijn keuzestress soms extreme vormen aan?

Keuzestress om iets enigszins levensbepalends zoals een huis of baan kan ik nog begrijpen. Ik ben jaloers op mensen die er geen last van hebben, maar mijn hersenen werken nou eenmaal zo. Wat wel jammer is, is dat die besluitloosheid regelmatig andere vlakken van mijn leven overneemt. Ik bekijk een menukaart vol ijscoupes en ik besluit er geen te nemen; ik kan niet kiezen. True story, zoiets heb ik al een paar keer meegemaakt. Er zijn zoveel keuzes te maken in het leven, dat ik me soms lamgeslagen voel als het gaat om een basale keuzes: welk ijsje wil ik? Wil ik een serie kijken of eerst naar de stad? Wat wil ik met mijn leven? Kies uit de opties A tot en met Z.

Niet te moeilijk doen

Klink ik alsof ik niet goed bij mijn hoofd ben? Waarschijnlijk moet ik gewoon niet te moeilijk doen. Welke smaak ijs ik ook kies, het zal lekker zijn. Verder was ik vast niet gelukkiger geweest met een lichtgrijze bank. Een huis is te verkopen, van baan wisselen is altijd een optie, een keuze terugdraaien en een tweede ijsje bestellen ook. Tot slot twee wijze lessen voor mezelf, waarmee ik dit probleem niet oplos, maar mezelf misschien wel een schop onder mijn kont geef:

  1. Geen keuze maken, is ook een keuze.
  2. De meeste beslissingen zijn niet definitief. Soms kost het misschien tijd, geld en moeite om het terug te draaien, maar is dat echt het ergste dat kan gebeuren?

Het leven is een aaneenschakeling van niet gemaakte keuzes.

Bewaren